İşyeri SGK Sicil Numarası ve Tehlike Sınıfı (NACE kodu)
İşyeri Tehlike Sınıfı Nedir?
İşyeri tehlike sınıfı 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunun Tanımlar Başlıklı 3. Maddesinde “Tehlike sınıfı: İş sağlığı ve güvenliği açısından, yapılan işin özelliği, işin her safhasında kullanılan veya ortaya çıkan maddeler, iş ekipmanı, üretim yöntem ve şekilleri, çalışma ortam ve şartları ile ilgili diğer hususlar dikkate alınarak işyeri için belirlenen tehlike grubunu ifade eder.” şeklinde tanımlanmıştır.
Aynı kanunun 9. maddesinde
“Tehlike sınıfının belirlenmesi
MADDE 9 –
(1) İşyeri tehlike sınıfları; 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 83 üncü maddesine göre belirlenen kısa vadeli sigorta kolları prim tarifesi de dikkate alınarak, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürünün Başkanlığında ilgili taraflarca oluşturulan komisyonun görüşleri doğrultusunda, Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile tespit edilir.
(2) İşyeri tehlike sınıflarının tespitinde, o işyerinde yapılan asıl iş dikkate alınır.”
hükümleri yer almakta olup, buna göre yayınlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği’ne ekinde 6’lı NACE kodları ile birlikte işyeri tehlike sınıfları listesi yayınlanmıştır.
İşyeri tehlike sınıfı, işveren yönünden pek çok yükümlülüğü (uzman hekim çalışma süreleri, vb. gibi) etkileyen ve mevzuata aykırılıklar sonucunda uygulanacak idari para cezası miktarını belirleyen önemli bir veridir. Örneğin, aynı çalışan sayısına sahip biri az tehlikeli diğeri çok tehlikeli sınıfta yer alan iki işyeri karşılaştırıldığında idari para cezası miktarı iki kat artmaktadır. 6331 Sayılı İsg Kanununa Göre 2021 Yılında Uygulanacak İdari Para Cezaları
Bu nedenle işyeri tehlike sınıfının tespiti önemli bir konudur. Tehlike sınıfının tespiti, yapılacak itiraz ve değişiklikler ile ilgili düzenleme İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği’nde yer almaktadır.
İşyeri Tehlike Sınıfı Sorgulama
İşyeri Tehlike Sınıfı Nasıl Öğrenilebilir?
İşyeri tehlike sınıfı, işkoluna ait 6’lı NACE kodu öğrenildikten sonra bu koda karşılık gelen tehlike sınıfı İşyeri Tehlike Sınıfları Listesinden bakılır. NACE kodu ise aşağıda verilen kaynaklardan öğrenilebilir. Bazı kaynaklarda, işyeri sgk sicil numarasının 2,3,4,5,6,7. hanelerinin 6’lı NACE kodu olduğu bilgisi verilmekle beraber bu bilgi hatalıdır. Yazının devamında açıklandığı üzere, sgk sicil numarasının 2,3,4,5. haneleri toplam dört haneli bir koda karşılık gelmekte olup bu ilgili yönetmeliğin ekinde bulunan İŞKOLU KODU LİSTESİ’nde yer alan işlere karşılık gelmektedir. Bu liste Tehlike Sınıfları listesi ile tam olarak örtüşmemektedir ancak sgk sicil numarasından elde edilen 4 haneli kod Tehlike Sınıfları Listesinde ana başlıklara karşılık gelmektedir. Bazı iş kollarında ise alt başlıklarda ana başlığa göre tehlike sınıfı farklı olabilmektedir. Bu nedenle tehlike sınıfının belirlenmesinde en sağlıklı yöntem işyerinde yapılan işin karşılığını tehlike sınıfları listesinden bulmaktır.
İşyeri Tehlike Sınıfları Listesi için tıklayınız.
İşyeri Tehlike Sınıfı Değişikliği ve Tehlike Sınıfına İtiraz:
NACE Kodu Nedir?
NACE, “Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması” başlığının kısa ismidir. Birleşmiş Milletler tarafından kullanılan Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası Standart Sanayi Sınıflaması (ISIC Rev.4) temel alınarak Avrupa Birliği İstatistik Ofisi EUROSTAT tarafından türetilen bu sınıflama, Avrupa Birliği yönetmeliklerine göre tüm üye ülkeler tarafından faaliyetlerin sınıflandırılmasında kullanılmaktadır. İş kayıtları, ulusal ve bölgesel hesaplar, yapısal iş istatistikleri, kısa dönemli istatistikler, işgücü istatistikleri, ulaştırma, enerji ve atık istatistikleri ile ekonomik faaliyetlere atıfta bulunan diğer istatistikler bu sınıflama için temel uygulama alanlarıdır. NACE kodu ise bu sınıflandırma kapsamında, faaliyet konularına göre işyerlerine atanan altı haneli bir sınıflandırma kodudur. Ülkemizde de Avrupa Birliğine uyum çalışmaları kapsamında, NACE kodu uygulaması pek çok alanda kullanılmaya başlanmıştır. Yukarıda bahsedildiği üzere, Tehlike Sınıflarının belirlenmesinde, işkollarının belirlenmesinde bu sınıflandırma kullanılmaktadır. NACE sınıflandırması ile ilgili detaylı bilgi TOBB tarafından hazırlanan “Mesleklerin Gruplandırılması Rehberi“‘nde bulunabilir.
Nace Kodu Sorgulama (TOBB)
Nace Kodları Listesi (Gelir İdaresi Başkanlığı)
SGK Sicil Numarası Tehlike Sınıfı ve NACE Kodu
SGK İşyeri sicil numarası, işyerinin Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamına alınması üzerine Sosyal Güvenlik Kurumunca verilen numaradır. Bu numara, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 28. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre işyeri sicil numarası “Mahiyet.İşkolu.Ünite.Sıra no.İl.İlçe.Kontrol no” alanlarını ihtiva eden numaradır. Bu alanlarla ilgili açıklama ilgili yönetmelik maddesinde mevcuttur. Bu formatta, işyeri tehlike sınıfı ve NACE kodu ile ilgili bilgiyi taşıyan kısım İşkolu Kodu olup, sicil numarasının tamamı düşünüldüğünde 2. haneden başlayan toplam 4 hane kısımdır. Bu dört hane, ilgili yönetmeliğin ekinde yer alan İşkolu Kodu Listesine göre işyerinin hangi iş koluna girdiğini belirtir. SGK sicil numarasından 6 haneli NACE kodunun yalnız 4 hanesinin elde edildiğine dikkat edilmelidir.
SGK sicil numarasının genel görünümü şu şekildedir:
SGK Sicil Numarası açıklaması
“İşyeri sicil numarası
MADDE 28 – (1) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince sigortalı çalıştırılan işyerine; Kurumca ‘Mahiyet kodu’, ‘İşkolu kodu’, ‘Ünite kodu’, ‘Sıra numarası’, ‘İl kodu’, ‘İlçe kodu’ ve ‘Kontrol numarası’nı ihtiva eden bir işyeri sicil numarası verilir ve bu numara işverene tebliğ edilir.
a) Mahiyet kodu; yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimi veya geçici olduğunu belirtmeye yönelik olup tek hane rakamdan ibarettir. ‘1’ rakamı kamu sektörüne ait devamlı işyerlerini, ‘2’ rakamı özel sektöre ait devamlı işyerlerini, ‘3’ rakamı kamu sektörüne ait geçici işyerlerini, ‘4’ rakamı özel sektöre ait geçici işyerlerini ifade eder.
b) (Değişik:RG-21/8/2013-28742)(12) İşkolu kodu; yapılan işin Ek-12’de yer alan İşkolu Kodu Listesine göre hangi iş koluna girdiğini belirtmeye yönelik olup dört hane rakamdan ibarettir.
c) Ünite kodu; işyerinin işlem gördüğü üniteyi belirtmeye yönelik olup iki hane rakamdan ibarettir.
ç) Sıra numarası; her işyerine ilgili ünite tarafından iller itibarıyla ve sıra takip etmek suretiyle verilen bir numara olup yedi hane rakamdan ibarettir.
d) İl kodu; işyerinin hangi ilde olduğunu belirtmeye yönelik olup il trafik kod numarasından ibarettir.
e) İlçe kodu; işyerinin hangi ilçede olduğunu belirtmeye yönelik olup iki hane rakamdan ibarettir.
f) Kontrol numarası; işyeri sicil numarasının doğru kullanılmasını sağlamaya yönelik olup iki hane rakamdan ibarettir.
(2) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı çalıştırılan işyerlerine, Kurumca ‘Ünite kodu’, ‘Saymanlık ve kurum numarası’, ‘İl kodu’, ‘İlçe kodu’ ve ‘Kontrol numarasını’ ihtiva eden işyeri sicil numarası verilir ve bu numara işverene tebliğ edilir.
a) Saymanlık ve kurum numarası; oniki haneli olup altı hane saymanlık numarası ve altı hane kurum numarasından oluşur. Saymanlık numarasının ilk iki hanesi saymanlığı, takip eden iki hanesi sigortalının çalıştığı işyerinin bulunduğu ili, son iki hanesi ise ilçe kodunu ifade eder. Kurum numarası ise sigortalıyı çalıştırılan kamu kurumunu ifade etmek üzere Kurumca verilir.
b) İl kodu, ilçe kodu ve ünite kodu; bu maddenin birinci fıkrasında açıklanan esaslar çerçevesinde bu işyerleri için de verilir.
(3) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre sigortalı sayılan kişileri çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara, işyerleri için verilen işyeri sicil numarası yanında ayrıca işveren numarası da verilebilir. Bu numara, gerçek kişi işverenlerde Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, yabancı uyruklu gerçek kişi işverenlerde Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce verilecek numara, tüzel kişi işverenlerde ise vergi kimlik numarasıdır.”